Data publikacji: 2023-03-22

Nietypowe pojemności w enduro i motocrossie

Dlaczego jeździmy na terenowych motocyklach „450”, a nie, na przykład „460”? Czy można zmienić pojemność silnika, zamiast wymieniać motocykl? Przyglądamy się historii najciekawszych motocykli cross / enduro, klasom pojemności i szukamy rozwiązań, jak poprawić czasy okrążeń.

Wszyscy fani lekkich motocykli cross / enduro przyzwyczaili się już do modeli 350, ale jeszcze kilka lat temu, kiedy KTM wprowadzał model 350 SX-F, crossówka ta była uznawana za „dziwną pojemność”. Dlaczego 250 ccm i 450 ccm przyjęły się, a inne pojemności są mniej popularne? Żeby odpowiedzieć sobie na powyższe pytania, musimy poznać nieco historii motocrossu i cofnąć się w czasie do końcówki lat ‘90.

To wina czterosuwów!

Wbrew pozorom, pierwsze motocykle terenowe były motocyklami czterosuwowymi – warto pamiętać o tym, że jeszcze latach ‘50 i ‘60 nie było dużej specjalizacji, jeśli chodzi o offroad. Ścigano się na przerabianych motocyklach szosowych. Dwusuwy zaczęły dominować rywalizację dopiero pod koniec lat ‘60. Motocykle 2T były i nadal są lżejsze, mocniejsze i tańsze w eksploatacji.

Przez kolejne 30. lat to dwusuwy dominowały w każdej liczącej się serii – od Mistrzostw Świata, bo amerykański AMA Motocross. W tamtym czasie istniały trzy popularne klasy pojemnościowe: 125, 250 i 500.

Pod koniec XX wieku, amerykańska organizacja AMA dopuściła do rywalizacji w motocrossie motocykle czterosuwowe. Przepisy były sformułowane w sposób, który faworyzował czterosuwy – z motocyklami 250. 2T mogły ścigać się sprzęty 4T o pojemności przekraczającej 500 ccm.

Ogromne dysproporcje w pojemności, przyjazna charakterystyka oddawania mocy i angaż dużych pieniędzy ze strony producentów motocykli – wszystko to sprawiło, że czterosuwy szybko wypchnęły dwutakty z rywalizacji. Jednymi z pierwszych marek, które zaangażowały ogromne budżety w rozwój 4T były Honda i Yamaha.

Dominację 4T chciano zatrzymać, ale za późno

Żeby zmniejszyć dysproporcję pomiędzy motocyklami, pojemność czterosuwów dla większej z klas ograniczono do 450 ccm. I to jest główny powód stojący za tym, że dziś ścigamy się na 450! Twórcy przepisów próbowali wyrównać reguły gry dla dwusuwów. Niestety, za późno.

Po latach włodarze amerykańskiej serii przyznali, że dopuszczenie czterosuwów na takich warunkach było krzywdzące i ograniczyło rozwój sportu. Czterotakty w przeszłości były dużo droższe w eksploatacji, a budżety zespołów wyścigowych poszybowały w górę.

2T not dead

Rozwój 4T szedł do przodu, ale dopiero od niedawna 250 4T może równać się z dwusuwowym 250 ccm w kwestii osiągów, nadal oferując niższą moc maksymalną (ale lepszą trakcję). Jesteśmy już przyzwyczajeni do tego, że większość motocykli na torach motocrossowych, czy w terenie to czterosuwy. Technologia 2T od końca lat ‘90 praktycznie jest nierozwijana. Z drobnym wyjątkiem.

KTM nie przestał dopracowywać swoich dwutaktów, w sezonie 2022 pokazując zupełnie nowe silniki 125, 250 i 300 ccm ze wtryskiem paliwa i zmiennymi mapami zapłonu. Austriacy zarzekają się, że – ich zdaniem – czas czterosuwów jest policzony, a 2T wróci na salony. Nowe, wtryskowe jednostki napędowe rzeczywiście zdobywają same świetne opinie.

390, 420 i 570 – dlaczego?

Wiemy, dlaczego na światowej arenie zostały tak naprawdę dwie klasy: 250 ccm 4T i 450 ccm 4T. Co jednak z „dziwnymi” pojemnościami? Jak w motocrossie pojemności niespecjalnie się zmieniają, tak w enduro nie zawsze producenci idą utartym szlakiem 250/450.

Beta do dziś posiada w swojej ofercie motocykle o pojemności 350, 390, 420 i 450. KTM swego czasu oferował 400 4T, oraz szalone dwusuwy 360/380 z gamy enduro. Z drugiej strony, Husaberg słynął z produkcji jednych z większych jednocylindrówek do użytku w ciężkim terenie, z FE 570 na czele.

Przewaga „nietypowych” pojemności

W momencie, kiedy producent nie musi trzymać się przepisów dotyczących pojemności, może wybierać pojemność najlepszą do zastosowania w danych warunkach. Wyżej wspomniany KTM 400 EXC sprzed lat posiadał bardzo przyjazną charakterystykę, z mocą dostępną od niskich obrotów. W kontraście do niego stał model 450 EXC – agresywny i zabójczo szybki.

Husaberg ze swoimi modelami 500+ celował w grupę użytkowników, którzy korzystali z tego typu motocykli do ciężkiej, terenowej turystyki. Husqvarna (jeszcze, gdy była włoska) produkowała udany model TE 310, oparty o mniejsze 250. Efektem był lekki i zadziorny motocykl, którego nie trzeba było kręcić tak mocno, jak 250 4T.

Silnik z crossowego modelu KTM 350 SX-F szybko znalazł miejsce w gamie enduro, a model KTM 350 EXC jest obecnie jednym z bestsellerów. Trudno się dziwić – łączy lekkość prowadzenia mniejszej pojemności, z mocą w dolnym i średnim zakresie obrotów większej pojemności.

Największą przewagą „nietypowych” pojemności, jest możliwość zadowolenia „nietypowych” potrzeb użytkowników.

Też możesz zmienić pojemność swojego motocykla

Co zrobić, jeśli w garażu stoi czterosuwowa 250., której zaczyna brakować mocy? Przeskoczenie na 450. może być złą decyzją – różnica w wadze, mocy i sposobie jazdy jest ogromna. Z drugiej strony, nie każdy chce kupować 350., oferowane tylko przez marki związane z KTM (Husqvarna, GasGas). Świetnym rozwiązaniem będzie zastosowanie kitu powiększającego pojemność, tak zwanego big bore.

Zestawy Big Bore od włoskiego producenta ATHENA zwiększają moc o około 10% w motocyklu klasy 250 4T, podnosząc pojemność w rejon 280 ccm. W zestawie znajduje się komplet części: cylinder, tłok, pierścienie i uszczelki. ATHENA jest doświadczonym producentem części i akcesoriów OEM, stąd ich zestawy Big Bore oferują jakość identyczną, bądź wyższą od seryjny części mechanicznych.

Podniesienie pojemności w 250 4T z zestawem Big Bore ATHENA to przede wszystkim:

• najtańszy i najbezpieczniejszy sposób na uzyskanie dodatkowych 10% mocy maksymalnej w motocyklu 250 4T,
• inny przebieg krzywej momentu obrotowego, sprzyjający płynniejszej jeździe, ze wzrostem mocy w szerokim zakresie obrotów,
• znaczące odświeżenie swojego motocykla, bez konieczności jego wymiany,
• świetna alternatywa dla zestawów tłok + cylinder o standardowej pojemności (także w ofercie ATHENA).

Szeroka oferta ATHENA dostępna jest w sklepie online intermotors.pl, w tym zestawy Big Bore oraz zestawy standardowe dla Kawasaki KX 250, Yamahy YZ250F oraz KTM, Husqvarny, GasGasa i Hondy.