Jaki olej silnikowy do motocykla wybrać? Przewodnik po rodzajach oraz klasach jakości i lepkości
“Jaki olej silnikowy wybrać?” to najprawdopodobniej najczęściej spotykane pytanie na wszelkiego rodzaju forach motocyklowych, które zazwyczaj kończy się kwiecistymi dyskusjami i podawaniem szeregu mitów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Dlatego, jeśli chcesz dowiedzieć się, jaki olej naprawdę będzie odpowiedni do twojego motocykla, przeczytaj ten artykuł. Poznasz rodzaje oraz klasy lepkości i jakości olejów silnikowych oraz dowiesz się, dlaczego warto regularnie wymieniać olej wraz z filtrem. A gdy będziesz już na końcu, sam wybierzesz odpowiedni olej — bez pomocy internetowych znawców tematu.
Rola oleju silnikowego — dlaczego tak ważny jest odpowiedni dobór i regularna wymiana?
Zastanawiając się nad zadaniami oleju silnikowego, pierwsza odpowiedź jest intuicyjna — smarowanie! Jednak to nie wszystko. Olej silnikowy nie tylko zapewnia film olejowy, ale również czyści, uszczelnia i chłodzi jednostkę napędową w twoim motocyklu. Co więcej, w silnikach dwusuwowych jego jakość wpływa na stopień zanieczyszczenia spalin i czystość układu wydechowego.W większości współczesnych motocykli z silnikami czterosuwowymi mamy do czynienia ze wspólnym obiegiem oleju. Oznacza to, że olej silnik smaruje zarówno silnik, jak i skrzynię biegów oraz sprzęgło. To głównie z tego powodu nie można stosować samochodowego oleju silnikowego do jednostek motocyklowych. Taki olej spowodowałby ślizganie się sprzęgła — a na dłuższą metę spalenie tarcz ciernych — oraz nieodpowiedni film olejowy. Warto mieć na uwadze, że silniki motocyklowe w większości przypadków osiągają dużo większe osiągi z jednego litra pojemności niż jednostki samochodowe, co sprawia, że parametry olejów samochodowych nie są gotowe na takie wyzwania. Podsumowując — pod żadnym pozorem nie stosuj samochodowego oleju silnikowego do smarowania silnika motocyklowego!
Kolejną ważną funkcją oleju silnikowego jest chłodzenie. O ile w jednostkach chłodzonych cieczą to chłodnica wykonuje większość pracy, to już w tzw. “olejakach” — motocyklach z olejowo — powietrznym systemem chłodzenia — to właśnie olej silnikowy zapewnia odprowadzenie nadmiaru ciepła z cylindrów i głowicy. W tego typu jednośladach kondycja oleju silnikowego ma kluczowe znaczenie — gdy będzie on przepracowany, może się to skończyć przegrzewaniem, a nawet zatarciem, silnika.
Regularna wymiana oleju silnikowego wraz z filtrem oleju to podstawa. Przepracowany olej to m.in. mniejsze właściwości smarne, gorsza zdolność do odprowadzania ciepła, utrata lepkości (wraz z upływem czasu olej gęstnieje, przez co pompa olejowa może nie być w stanie przepchnąć go w niektóre zakamarki silnika) oraz niezliczona ilość opiłków metali i innych zanieczyszczeń, które doprowadzają do szybszego zużycia części silnika. Co więcej, stary — ale to naprawdę bardzo stary — olej silnikowy traci swoją zasadowość, zmieniając się w maź o galaretowatej konsystencji. Chyba nie musimy mówić, że nie pod żadnym pozorem nie możesz doprowadzić swojego oleju do takiego stanu.
Podstawowa zasada — kieruj się zaleceniami producenta!
Wybierając olej do motocykla, powinieneś kierować się przede wszystkim jedną, niepodważalną zasadą — stosuj się do zaleceń producenta motocykla! Silnik w twoim motocyklu został zaprojektowany z myślą o pracy na oleju silnikowym o konkretnych parametrach. Jeśli zastosujesz produkt, który nie spełnia wymagań konstruktorów jednostki, możesz mieć pewność, że prędzej czy później silnik zacznie działać nieprawidłowo. W tym temacie wszystko ma znaczenie — od klasy lepkości oleju po jego jakość określoną zgodnie z międzynarodowymi klasyfikacjami. Zmieniając jeden parametr, zaburzasz cały układ, co może doprowadzić do m.in. przegrzewania jednostki lub szybkiego zużycia elementów ruchomych przez brak odpowiedniego filmu olejowego. Podkreślamy — silnik motocyklowy to nie miejsce na eksperymenty!
Klasa lepkości oleju — nie kombinuj, bo zepsujesz.
Biorąc do ręki butelkę oleju silnikowego, jesteś atakowany przez wiele oznaczeń, które informują o parametrach danego wyrobu. Jednak jeśli nie potrafisz ich rozszyfrować, to zamiast ułatwiać, znacząco utrudniają i zniechęcają — nie martw się jednak, w tym poradniku znajdziesz wszystkie potrzebne informacje. Jednym z podstawowych parametrów motocyklowego oleju silnikowego jest lepkość, podawana za pomocą dwóch wartości rozdzielonych literą “W”. Pierwsza z nich określa lepkość zimową (im większa wartość przed literą “W”, tym wyższa temperatura pompowalności oleju), a druga lepkość wysokotemperaturową. Dla motocyklistów najważniejsza jest druga wartość — w końcu niewielu z nas jeździ w sezonie zimowym — przedstawiająca informację o lepkości oleju podczas pracy silnika (podawana jest — według klasyfikacji SAE — dla temperatury 100 stopni Celsjusza). Tak jak w przypadku innych parametrów, tak i z lepkością oleju silnikowego nie powinniśmy eksperymentować — jeśli producent podał w książce serwisowej olej 10W40, to właśnie taki dodaj do swojego koszyka. Zmiana klasy lepkości oleju nie poprawi pracy silnika, a może jedynie narobić dodatkowych problemów i wygenerować koszty.Klasa jakości oleju — co oznaczają skróty JASO, MA/MB i ISO?
Motocykle doczekały się własnych klasyfikacji klas jakości oleju silnikowego — dla silników czterosuwowych najczęściej stosowana jest JASO, a dla dwusuwów ISO. JASO (Japanese Automotive Standards Organization) to japońska norma stworzona na wzór amerykańskiej klasyfikacji SAE, w której spotkamy się z oznaczeniami MA (oleje do silników ze wspólnym obiegiem smarowania — silnik, skrzynia biegów i mokre sprzęgło) i MB (oleje do jednostek z systemem smarowania silnika i skrzyni biegów — dotyczy najczęściej motocykli marki BMW). Na półkach zobaczysz również oznaczenia MA-1 (przeznaczone do słabszych jednostek) i MA-2 (dedykowane do silników o dużej mocy).
Rodzaj oleju silnikowego — wybrać mineralny, półsyntetyczny czy syntetyczny?
Odpowiedź jest prosta — jeśli nie ogranicza cię budżet, wybierz olej syntetyczny. To one zapewniają najwyższą jakość, na którą zasługuje twój motocykl. Jasne, są one droższe od pozostałych — zapłacisz średnio dwa razy więcej niż za mineralny i kilkanaście — kilkadziesiąt procent więcej niż za półsyntetyczny — jednak zapewniają najlepsze parametry, ponieważ posiadają najwięcej uszlachetniaczy i dodatkowych związków chemicznych. Nie oszukujmy się — olej do motocykla wymieniasz raz na rok, a wydatek kilkudziesięciu złotych więcej prawdopodobnie nie zrujnuje twojego portfela.
Pamiętaj o filtrze oleju!
Decydując się na wymianę oleju silnikowego, nie możesz zapomnieć o nowym filtrze oleju. Bez niego zastosowanie nawet najlepszego wyrobu rafineryjnego topowej marki nie będzie miało wiele sensu, ponieważ gromadzi on opiłki metali i inne zanieczyszczenia powstające podczas pracy silnika — chyba nie chcesz, żeby zmieszały się one ze świeżo zalanym olejem. Wybierając nowy filtr oleju, warto zdecydować się na produkt wysokiej jakości, ponieważ odgrywa on istotną rolę w każdej jednostce napędowej.
