Jeśli natrafisz na wypadek drogowy, masz obowiązek pomóc. Najczęściej będzie to wezwanie służb ratunkowych i wsparcie psychologiczne poszkodowanych, ale czasem trzeba zrobić coś więcej - uratować życie.
Z pierwszą pomocą miał do czynienia niemal każdy z nas - a to w szkole, a to na kursie prawa jazdy. Jak każda umiejętność, również pierwsza pomoc wymaga jednak stałego doskonalenia. Każdy kierowca powinien co najmniej raz w roku przypomnieć sobie co robić w sytuacji, gdy trafia na wypadek drogowy.
Pierwsza pomoc nie jest niczym skomplikowanym. Jeśli pamiętasz o kilku zasadach i masz wyćwiczone określone zachowania, bez problemu poradzisz sobie w najbardziej stresującej sytuacji. Pamiętaj, że każde działanie zmierzające do ratowania życia jest lepsze od biernej postawy, a Ty, jako osoba niosąca pomoc, jesteś pod szczególną ochroną prawną.
Zadbaj o własne bezpieczeństwo
Jeśli zagraża ci jakieś niebezpieczeństwo - na przykład poszkodowani znajdują się na środku ruchliwej autostrady, najpierw zatroszcz się o siebie, byś sam nie stał się poszkodowanym. Przygotuj kamizelkę odblaskową, trójkąt i apteczkę, włóż lateksowe rękawiczki (są w każdej apteczce).
Zabezpiecz miejsce zdarzenia
Ustaw swój pojazd tak, by z daleka było widać, że coś jest nie tak. Nie parkuj na poboczu, ani w bocznej uliczce. Wykorzystaj motocykl lub samochód by osłonić miejsce zdarzenia przed nadjeżdżającymi kierowcami. Ustaw trójkąt, rozwieś koc ratunkowy lub inną dobrze widoczną rzecz, włącz światła awaryjne. Zabierz kluczyki z własnego pojazdu.
Wezwij pomoc
Oceń stan poszkodowanych - ile osób jest poszkodowanych, w jakim są stanie, oceń przytomność i sprawdź czy oddychają. Zadzwoń pod 999 lub 112 i zacznij od poinformowania, co się wydarzyło i gdzie jesteś. Podaj kilometr drogi ze słupka pikietażowego, charakterystyczne elementy otoczenia. Opisz co widzisz, powiedz ilu jest poszkodowanych i w jakim znajdują się stanie. Podaj swoje imię, nazwisko i numer telefonu. Pamiętaj - nie rozłączaj się pierwszy, dyspozytor może pytać cię o różne rzeczy.
Oceń stan poszkodowanych
Podczas rozmowy telefonicznej dyspozytor może pytać Cię o stan poszkodowanych. Jeśli tego nie zrobił, sprawdź czy nie ma wśród nich osób, które nie oddychają. To przede wszystkim one potrzebują pomocy.
Sprawdź, czy poszkodowani nie oddalili się z miejsca zdarzenia. Zerknij czy w motocyklu rozłożone są podnóżki pasażera, czy w samochodzie jest fotelik dla dziecka. Jeśli poszkodowany oddycha, a samochód nie zaczyna się palić lub dymić, zostaw poszkodowanego w środku do czasu przyjazdu karetki.
Sprawdź funkcje życiowe
Jeśli poszkodowany leży na plecach udrożnij drogi oddechowe (odchyl głowę poszkodowanego do tyłu - aby to zrobić połóż jedną dłoń na czole poszkodowanego, a palcami drugiej ręki unieś jego brodę), a następnie oceń oddech. Możesz to zrobić na dwa sposoby: przykładając ucho lub policzek do ust poszkodowanego, obserwując jednocześnie klatkę piersiową (WIDZĘ ruchy klatki piersiowej, SŁYSZĘ oddech, CZUJĘ oddech na policzku) lub dłoń spod brody połóż na klatce piersiowej poszkodowanego. W ciągu 10 sekund powinieneś wyczuć co najmniej dwa oddechy. Jeśli ich nie ma, trzeba natychmiast rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO). Jeśli widzisz masywny krwotok, przed RKO koniecznie go zatamuj.
Uwaga na kask!
Kask poszkodowanemu zdejmij tylko jeżeli wiesz, jak to zrobić - może przydać Ci się w tym pomoc drugiej osoby. Zdejmuj go tylko wtedy, jeśli przy RKO masz zamiar wykonywać oddechy ratownicze, a kask będzie Ci w tym przeszkadzał. Jeśli będziesz wykonywał tylko uciśnięcia klatki piersiowej, nie ściągaj kasku i nie narażaj poszkodowanego na dodatkowe urazy.
Nie ruszaj bez potrzeby
Jeśli poszkodowany nie oddycha, jak najszybciej przystąp do wykonywania RKO - ratujesz mu życie. Jeśli jednak oddycha, ogranicz do minimum przesuwanie go - kontroluj co minutę funkcje życiowe. Powstrzymaj także poszkodowanego przed samodzielnym poruszaniem się. Każdy wypadek komunikacyjny to potencjalne ryzyko uszkodzenia kręgosłupa. Przesuwaj poszkodowanego tylko wtedy, gdy przystępujesz do RKO lub jego położenie zagraża życiu (głowa w wodzie, ogień, dym).
Wspieraj
Poszkodowany odczuwa zimno i stres, dlatego jest bardzo ważne, by okryć go czymkolwiek i być z nim, rozmawiać i udzielać psychicznego wsparcia. Obserwuj go i nie pozwalaj mu stracić przytomności. Jeśli tak się stanie, kontroluj oddech co minutę.
Jak wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową
- odsłoń klatkę piersiową poszkodowanego,
- na środku klatki piersiowej przyłóż jedną rękę, połóż na niej drugą i zapleć palce,
- wyprostuj ręce i pochyl się tak, by tułów znalazł się nad poszkodowanym,
- szybko (ok. 2 razy na sekundę) uciskaj klatkę piersiową poszkodowanego 30 razy na głębokość około 5-7 cm (lub 1/3 głębokości jego klatki piersiowej). Po uciśnięciu klatka piersiowa musi wrócić do stanu wyjściowego,
- po 30 uciśnięciach wykonaj dwa oddechy ratownicze. Udrożnij drogi oddechowe: odchyl głowę poszkodowanego do tyłu, zatkaj mu nos, obejmij szczelnie jego usta swoimi (lub użyj maseczki do oddechów) i wykonaj 2 wdechy,
- po wdechach jak najszybciej wróć do uciśnięć klatki piersiowej.
